Historie
Historisch overzicht
Geschiedenis van de kern Nistelrode
Enkele historische gegevens over de kern Nistelrode en de Parochie.
Volgens archeologische vondsten woonden er ca. 2000 jaar voor Christus mensen in Nistelrode. De 4 grafheuvels aan de Slabroekseweg en de resten van een nederzetting op Vorssel duiden hierop. Voorts is ten noordoosten van Kleinwijk een glad gepolijste urn met crematieresten gevonden uit de late bronstijd. Recentelijk nog zijn archeologische vondsten gedaan tussen Mortel en Loo van 31 stuks vazen, wijnzeven etc. en er zijn ook sporen gevonden van vroege bewoning in dat gebied.
Over de naam Nistelrode zijn verschillende verklaringen te geven. In vroegere eeuwen werd de naam van deze gemeente anders gespeld, n.l. NESTERLEE, NESTERLOO, NISTERLE, NISTELROYE, NISTELROOY. Een verklaring zou kunnen zijn: zich vestigen en ontginnen, maar kan ook betekenen: een nederzetting met bewoners van een bos. Een andere lezing is: Nittel=brandnetel en Loo = bos.
Tot de helft van de 12de eeuw is over de geschiedenis van Nistelrode weinig bekend. Vanaf het jaar 1191 is meer bekend. Zo bestaat er nog een perkamenten akte uit 1191 waarin de Hertog van Brabant “gemeyne gronden” uitgeeft aan de bewoners van Nisterle. Dit waren woeste gronden die ontgonnen konden worden door de bewoners, om te gebruiken voor de landbouw. De “gemeynt” kreeg dus het gebruiksrecht, terwijl de Hertog het eigendomsrecht behield. Zo ontstond het begrip gemeente.
Vanaf die tijd zijn veel “stukken” bewaard gebleven in de verschillende archieven.
PAROCHIEGESCHIEDENIS NISTELRODE IN HET KORT
In de tijd van St. Willebrordus (637-708) bestond er een christengemeente in het zuiden van Oss, nabij het “Willebrordusputje”. Waarschijnlijk is in die jaren vanuit Oss het Christendom in Nistelrode doorgedrongen; mede door toedoen van St. Lambertus die ongeveer tegelijkertijd het christendom predikte in deze omgeving.
De eerste kerk te Nistelrode werd gebouwd omstreeks 1290 in het buurtschap Kleinwijk (De Oude Toren). De Heilige Lambertus werd de patroon. Toen bestond ook het patronaatsrecht (het recht om een geestelijke ter benoeming voor te dragen) met de Kerk van Haren bij Megen. Dit recht van de kerk kwam, tegelijk met de grote en kleine tienden van Nistelrode en Haren, bij akte van 8 januari 1426 in handen van de Duitse Orde te Gemert.
In 1430 werd begonnen met de bouw van de St. Anthoniuskapel aan het Laar op dezelfde plaats waar nu de Lambertuskerk staat.
De kapel werd gezet ten tijde van de pestepidemieën. In 1648 kwam er een eind aan de 80-jarige oorlog. De katholieke kerken en kapellen werden overgedragen aan de protestanten.
De katholieken van Nistelrode gingen toen hun kerkgang houden in het aangrenzende vrije land van Ravenstein.
Op “Bid-af” (Bedaf) werd een kapel daarvoor gebouwd. In 1672 werd een schuurkerk gebouwd “op het gehucht Weyen”. Deze schuurkerk stond ongeveer waar nu de molen staat. Tot 1799 zijn hier H. Missen opgedragen die gedoogd werden.
De kerk op Kleinwijk kreeg in 1799 zijn katholieke staat weer terug en er werden weer diensten opgedragen tot 1842. Toen werd deze gesloopt op de toren na, welke in 1889 door bliksem werd getroffen en in 1891 werd afgebroken. De kapel op Laar deed in die tijd dienst als school en raadhuis en werd in 1840 gesloopt.