Historisch overzicht kerkgebouw
Geffen, in de 16e eeuw Ghiffen geheten en oudtijds Gheneffen, is waarschijnlijk afgeleid van “gen”+ “effa”, wat betekent: “aan de waterkant”. Geffen mag terecht trots zijn op haar imposante Gotische kerk met haar in circa 1450 gebouwde toren.
In de loop der eeuwen is dit kerkgebouw meermalen geteisterd door brand en hoog water. Bij een verraderlijke inval van Karel van Gelder in 1497 werd een gedeelte van Geffen in brand gestoken. Hierbij werd ook het kerkgebouw aanzienlijk door de brand verwoest. In 1512 kraaide de rode haan wederom en opnieuw waren de verwoestingen groot. Einde 16e eeuw was er zodanig brand, dat slechts de naakte muren overbleven; alsdus blijkt uit een verzoekschrift der katholieken van 7 mei 1597 aan de toenmalige bisschop Masius. Men herstelde de kerk zo goed mogelijk en dekte ze aanvankelijk met stro. In 1622 werd er een leien dak opgelegd en was het gebouw weer hersteld.
FOTO
Geffen, in de 16e eeuw Ghiffen geheten en oudtijds Gheneffen, is waarschijnlijk afgeleid van “gen”+ “effa”, wat betekent: “aan de waterkant”. Geffen mag terecht trots zijn op haar imposante Gotische kerk met haar in circa 1450 gebouwde toren.
In de loop der eeuwen is dit kerkgebouw meermalen geteisterd door brand en hoog water. Bij een verraderlijke inval van Karel van Gelder in 1497 werd een gedeelte van Geffen in brand gestoken. Hierbij werd ook het kerkgebouw aanzienlijk door de brand verwoest. In 1512 kraaide de rode haan wederom en opnieuw waren de verwoestingen groot. Einde 16e eeuw was er zodanig brand, dat slechts de naakte muren overbleven; alsdus blijkt uit een verzoekschrift der katholieken van 7 mei 1597 aan de toenmalige bisschop Masius. Men herstelde de kerk zo goed mogelijk en dekte ze aanvankelijk met stro. In 1622 werd er een leien dak opgelegd en was het gebouw weer hersteld.
3 FOTO’s
In oktober 1944 werd een poging ondernomen de toren met explosieven op te blazen, wat gelukkig niet lukte. Het dak met de gewelven van de rechterzijbeuk en een gedeelte van de trappentoren werd wel vernield. De open ruimte werd aanvankelijk met stro gedicht. Bij deze ramp werd ook het orgel totaal vernield. Met kerstmis 1944 luidde wederom de grote klok – door de Duitsers in januari 1943 gevorderd en met hulp der Canadezen weer uit Tilburg teruggehaald. Met Pasen 1948 was de kerk weer hersteld, alleen het gewelf van de vernielde zijbeuk bleef wit. Er werd in het portaal een gedachtenisraam geplaatst als herinnering aan de bevrijding. In 1949 werd een nieuw orgel geplaatst.
In 1965 vond de grote restauratie plaats, tevens bedoeld om de kerk geschikt te maken voor de nieuwe liturgie. Bij deze restauratie is het priesterkoor uitgebreid. Het offeraltaat, met panelen van de preekstoel, voorstellend de vier evangelisten en de zware omlijsting – afkomstig uit de vroegere zijaltaren – is centraal gesteld. De vloer werd vernieuwd met passende tegels, deels afkomstig uit andere oude kerken. De mooie oude banken werden ingeruild voor 450 stoelen, maar steeds meer groeide de overtuiging dat deze niet pasten in onze aloude kerk.
In 1977 zijn de huidige banken geplaatst, afkomstig uit de Muntelkerk te ’s-Hertogenbosch, terwijl van de prachtige oude banken nog iets bewaard is gebleven: de preekstoel en de priesterbank. In 1978 werd het Vlaamse terracotta Madonnabeeld gerestaureerd. Om dit prachtig religieus monument voor ons en het nageslacht te behouden, werd vaak een beroep gedaan op de goedgeefsheid van de parochie en nooit tevergeefs.
Foto Maria Magdalena
Onder grote belangstelling kreeg in 1980 de grote luidklok gezelschap van twee andere klokken, bijeengebracht door een spontane actie in de Geffense gemeenschap. Het zijn deze klokken die ons telkens oproepen om samen te komen, in goede en kwade dagen. Als een Geffenaar deze klokken hoort, mag hij denken aan een spreuk gegoten in het brons van één van de klokken: “Bij lief en leed zal ik luiden om de mensen die mij bij elkaar brachten, bijeen te houden. In de hoop op Gods zegen.” In 1981 werd een groot kruisbeeld geplaatst in het kerkportaal. In 1982 werd een nieuw beeld van de H. Maria Magdalena onthuld. De voorheen genoemde panelen in het offeraltaar, voorstellende de vier evangelisten, zijn in het jaar 1983 vervangen door drie reliëfs van wit marmer, afkomstig uit de kerk van het H. Hart (noordhoek) Tilburg. In datzelfde jaar krijgen de vier evangelisten een plaats in het ingangsportaal onder de toren. Het angelustorentje midden op de viering der kerk, wordt voorzien van een handbediend angelusklokje, afkomstig van de H. Hart te Boxtel. In 1984 kocht men een prachtige eikenhouten preekstoel uit de Muntelkerk te ’s-Hertogenbosch. Het houten beeld, voorstellende de H. Antonius Abt (rechtsvoor in de kerk, daar waar vroeger het zij-altaar stond met daarboven de beschildering van de H. Antonius Abt) is in bruikleen gekregen van de de parochie H. Lambertus te Rosmalen in 1986. Door middel van een staalconstructie wordt in 1988 het offeraltaar in zijn geheel verplaatsbaar gemaakt. Vanaf Kerstmis 1991 kunnen de bewoners van de aanleunwoningen en de bewoners van huize “De Heegt” d.m.v. een videocamera – die op de preekstoel werd aangebracht – diensten vanuit de kerk op televisie volgen. Vanaf 2021 worden de zondagviering en speciale vieringen uitgezonden via livestream.
14 september 1991: Opening kerkmuseum ‘De Peperbus’.
Restauratie vanaf 1992
In 1992 is ook de eerste fase begonnen met de restauratie van het kerkgebouw; het dak van de grote toren, het traptorentje en het angelustorentje werden voorzien van nieuwe natuur-leien; de wijzerplaten en de wijzers werden van nieuw bladgoud voorzien en ondergebracht in nieuwe dakkapellen; het metselwerk van de torenmuren werd, daar waar nodig, gerestaureerd en de voor- en rechterzijgevel van de toren opnieuw gevoegd. Op het kerkhof werd een Colombarium gebouwd met ruimte voor 12 urnen voor de R.K. Begraafplaats en nog eens 12 urnen voor de Openbare Begraafplaats. In 1993 werden de kerk en de toren prachtig in het licht gezet. In 1996 is men begonnen met de restauratie van enkele gebrandschilderde ramen. In 1998 werd het schilderij Johannes Evangelist – door de Bossche kunstenaar Gerrit Schimmelpenninck zo rond 1810 geschilderd – gerestaureerd door Michel van de Laar, medewerker van het Rijksmuseum in Amsterdam.
FOTO GLAS IN LOOD
Op 4 oktober 1998 werd een nieuw gebrandschilderd glas-in-lood raam geplaatst in onze kerk, ontworpen en vervaardigd door Huub H.J. Kurvers uit Deventer in het atelier GBB te Tilburg. Een cadeau van Geffen voor Geffen in het kader van het 700-jarig bestaan van ons dorp. In het raam vindt u de afbeelding van het wapen van Geffen, Sint Trudo, onze vroegere kerkpatroon – de draak van ongeloof vertrappend – Maria Magdalena, de huidige parochiepatrones, de Geffen 700-vlag en de Nederlandse vlag, alsmede het Geffen 700-logo en de tekst: “Geffen, zeven eeuwen bruisend in broederschap”.
Op 19 december 2004 starten de sponsoractiviteiten van een grootse restauratie van de kerk/pastorie door bouwbedrijf H. van Dinther in drie fasen: buitenwerk kerkgebouw, binnenwerk kerkgebouw en pastorie. Op 15 juni 2005 is fase 1 afgerond. Op 5 december 2008 wordt bekend gemaakt dat de Provincie Brabant voor het behoud van de monumentale Geffense kerk een subsidie van € 703.172,00 beschikbaar stelt, zodat de tweede fase van de restauratie kan aanvangen. Op 18 maart 2009 was de officiële start van de restauratie van het binnenschilderwerk van de kerk. De kruiswegstaties wachten nog op een restauratiebeurt, maar daarvoor hebben we nog geen middelen. Eén kruiswegstatie is schoongemaakt, geschilderd en gerepareerd als voorbeeld hoe het worden moet. Op 12 september 2010 (Monumentendag) wordt de restauratie van de H.Maria Magdalenakerk officieel afgesloten. Het stenen Maria Magdalenabeeld wordt verplaatst naar buiten: het staat nu rechts naast het kerkgebouw.
In januari 2014 werd het Vieringtorentje oftewel het Angelustorentje gerestaureerd, er zijn nieuwe leien aangebracht, De klokkenstoel is gerepareerd en van verf voorzien en de bol, waar het kruis op staat is voorzien van bladgoud. Alles is opnieuw in het lood gezet. Vanaf december 2015 is er hard gewerkt aan de restauratie van het raam in de toren van de Geffense kerk (boven de ingang van de grote deur). Bij de gevechten in de herfst van 1944 was de kerk, alsook dit raam zwaar beschadigd geraakt. Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd een nieuw raam geschonken door de Geffense bevolking, ter herinnering aan de bevrijding van ons dorp. Restauratie was nu hard nodig. Heemkundewerkgroep ‘Vladerack’ heeft het initiatief genomen om de benodigde gelden bijeen te brengen. De breuken in het glas en de verdwenen fragmenten, zijn evenals de stijlen en montanten hersteld en het raam is aan de buitenzijde voorzien van gelaagd glas. Het lood is vervangen en de ijzeren brugstaven, die door verroesting sterk bijdroegen tot de glasschade, zijn vervangen door duurzaam koper.
FOTO PLAFOND
Februari 2018 – De kerk ontvangt van de provincie een subsidie van 237.190 euro voor restauratie en instandhouding. Met de werkzaamheden aan enkele dakdelen en de restauratie van de torenspits en klokkenstoel wordt de 3e fase in 2019 afgerond.
3 FOTO’S RESTAURATIE
Het bankrekeningnummer dat is gereserveerd voor bijdrages die 100% voor het prachtige rijksmonument worden ingezet is:
NL 65 RABO 01158 152 36 ten name van: Restauratiecommissie Maria Magdalena Kerk, Geffen.
Kerkmuseum en rondleidingen
KERKMUSEUM “DE PEPERBUS”
Eén van de vele mooie dorpsgezichten in Geffen is zeker de H. Maria Magdalena kerk. Een prachtig gebouw met een eeuwenlange geschiedenis. Een geschiedenis die in beeld wordt gebracht als u na het bedwingen van de 51 treden van een smalle wenteltrap, voet zet in het kerkmuseum “de Peperbus”.
FOTO KERKMUSEUM
Op 14 september 1991, werd dit museum geopend in de toren van de H. Maria Magdalenakerk. Met het onthullen van de naam “de Peperbus” verrichte burgemeester H. Netten de officiële opening. Hiermee ging een lang gekoesterde wens van Jo van Wanrooij in vervulling. Allerlei pronkstukken zijn hier tentoongesteld: Van misdienaarskleding tot een grote collectie bidprentjes van Geffenaren en foto’s van alle geestelijke leiders die de afgelopen jaren in Geffen de vieringen hebben geleid. Een heel verhaal steekt ook achter allerlei gebruiksvoorwerpen uit de kerkelijke geschiedenis; een verhaal dat de leden van de werkgroep u graag vertellen.
TORENBEKLIMMING – KERKMUSEUM – RONDLEIDINGEN
Contactpersoon: Ruud Verhagen tel. 073 – 5323191 of e-mail: torenmuseum@gmail.com