Historie

Oudste historie

In Heesch is ongeveer in het midden van de 13e eeuw de eerste parochie gesticht. De oudst bekende kerk was toegewijd aan St. Petrus Banden en dateert uit de 15e eeuw. Deze kerk lag op de hoek van wat nu de kruising tussen de Osseweg en de Goorstraat is. Dit gebouw is uiteindelijk in 1868 afgebroken, maar werd omschreven als: “een gebouw uit ongeveer 1400, waarvan de toren waarschijnlijk nog ouder is geweest, gezien de Romaanse bouwstijl” (Constant Leurs, in “L’Architecture Romane dans l’ancien Duché de Brabant” Brussel, 1922) Met het ingaan van de vrede van Munster (1648, het einde van de tachtigjarige oorlog) braken somberdere tijden aan voor het katholieke geloof in het zuiden des lands, zo ook in Heesch. Het in het openbaar uitoefenen van het katholieke geloof werd verboden. Heesch werd samen met Oss verenigd onder een predikant en het was een vereiste hervormd te zijn om een openbaar ambt te kunnen bekleden. Zij waren in die tijd dan ook de enige protestantse inwoners van Heesch.

Vlucht en terugkomst

In die tijd zochten de geestelijken hun toevlucht in het vrije land van Ravenstein, wat niet onder de vrede van Munster viel. Zo heeft Heesch tijdens de vrede van Munster toch regelmatig een pastoor gehad. De inval van de Fransen in 1672 deed de Protestantse ambtenaren terugkeren naar Holland. Tegen betaling werd het oogluikend toegestaan dat pastores naar hun standplaatsen terugkeerden en dat er zogenaamde schuurkerken werden opgericht. In Heesch werd zo’n schuurkerk opgericht in het gehucht Heelwijk (ten zuiden van ’t Dorp). Dit gammele en te krappe bedehuis was toegewijd aan de Heilige Dionysius.

De nieuwe St. Petrus’ Banden Kerk

Na het vertrekken van de Fransen werd op 12 juli 1798 de wet aangenomen waarin was opgenomen dat zowel de Protestanten als de Katholieken het recht kregen hun geloof uit te oefenen. Door financiële problemen zou het tot 1811 duren voordat de oude parochiekerk weer in gebruik werd genomen. Er werd een nieuwe pastorie bijgebouwd en de kerk zou nog een halve eeuw dienst doen. In de hierop volgende jaren zat er een stijgende lijn in de inkomsten van de kerk, en daarom werd er besloten een nieuwe kerk en pastorie te bouwen. 

Redenen voor de nieuwbouw waren het te klein worden van het gebouw en de plaats van de kerk: erg dicht bij de gemeentegrens met Oss, en dus onhandig voor veel parochianen. Er werd besloten dat de nieuwe kerk aan de Rijksweg (’t Dorp) zou komen te liggen. Op 27 november 1865 werd na de Heilige Mis de eerste steen van de nieuwbouw gelegd. Uiteindelijk werd op zaterdag 25 april de laatste Heilige Mis gehouden in het oude gebouw, en de volgende dag werd voor de eerste maal de Heilige Mis opgedragen in de nieuwe kerk. 

De bouwkosten waren echter veel hoger dan de begroting van de architect, zodat er voor de vloer en de banken een collecte georganiseerd moest worden. Zelfs toen was er nog een tekort en moest een bedrag van f 10.000,- beschikbaar gesteld worden door de burgemeester en wethouders, samen met het Rooms Katholieke Parochiaal Kerkbestuur. 

In de loop van tientallen jaren werd – ter gelegenheid van onder andere jubilea – de kerk steeds verder verfraaid; zo kwam er bijvoorbeeld een standbeeld van het Heilig Hart, gebrandschilderde ramen en 6 nieuwe klokken. Deze klokken werden elf jaar later, in 1943, door de bezetter gestolen terwijl de kerk zelf het met de bevrijding van Heesch in 1944 ook zwaar te verduren kreeg. De beschadigingen worden na de oorlog hersteld met als de kroon op het werk de herinstallatie van 4 nieuwe klokken. De volledige herstelwerkzaamheden zouden echter pas in 1961 voltooid zijn met de restauratie van het monumentale orgel en het kleine Angelustorentje.